Blog:
Kennis is nog geen wijsheid
December 2022
De laatste tijd krijg ik steeds meer vragen van mensen uit Nederland en België die betrekking hebben op het leven in Mexico. Zal ik wel met mijn gezin in Mexico aarden? Hoe kan ik en/of mijn partner geld verdienen in Mexico? Zullen mijn kinderen het wel leuk vinden aan de andere kant van de wereld? En naar wat voor school moeten ze? En bestaat mijn gewenste schoolkeuze daar wel?
Een aantal van deze vragen zijn heel erg van persoonlijke aard en hoe je met deze kwesties omgaat kan van mens tot mens verschillen. Als ik bijvoorbeeld op de laatst genoemde issue met betrekking tot kinderen en onderwijs wat dieper in ga, dan gebruik ik vaak mijn eigen familiesituatie als voorbeeld. Ik heb twee dochters, één van acht en één van negen jaar, die zeer leergierig en nieuwsgierig zijn, maar zij gaan niet naar een conventionele school. Een interieur van een schoolgebouw is hen totaal vreemd want ze hebben zogezegd nog nooit een school van binnen gezien. Ik bedoel dat zij dus op een hele andere manier onderwijs krijgen dan de meeste kinderen, echter zij leren ontiegelijk veel en ik durf bijna te zeggen dat de kennis die zij in de afgelopen jaren hebben opgebouwd uitgebreider en veel diverser is dan wat ze zouden hebben meegekregen op een traditionele ‘gewone’ school.
Mijn echtgenoot (die lesbevoegdheid heeft en in zijn leven op allerlei plekken onderwijs heeft gegeven waaronder op de universiteit) en ik geven onze kinderen over uiteenlopende onderwerpen dagelijks zelf les. We zijn met deze alternatieve manier van educatie begonnen nadat we al vrij vlot na hun geboorte besloten hadden om een reizend bestaan te blijven leiden. En als je op reis bent dan is regulier onderwijs op een vaste locatie zoals je begrijpt niet mogelijk. Inmiddels zijn we ons ervan bewust geworden dat onze dochters niet alleen heel veel kennis hebben vergaard maar ook heel wereldwijs zijn geworden. Soms moet ik denken aan de uitspraak van de gerenommeerde Britse schrijver Phillip Dormer Stanhope (1694-1773) die ooit zei: “Kennis van de wereld kan men alleen in de wereld verkrijgen en niet in een studeerkamer.” En dat is volgens mij een waarheid als een koe!
Paradigmaverschuiving
Mijn dochters spreken naast Nederlands, ook behoorlijk goed Engels en Spaans, wat een gevolg is van ons reizende leven. Dit is best bijzonder, want al we ze in Nederland naar een ‘gewone’ lagere school waren gegaan dan zouden ze deze uitgebreide talenkennis waarschijnlijk ontberen. Hun kennis van aardrijkskunde is ook gigantisch want bij vele plekken en steden, met name in Europa, hebben zij, omdat ze er daadwerkelijk geweest zijn, een realistisch beeld van hoe het daar is en zitten deze plaatsen echt in hun geheugen ‘gegrift’. Toen ik de leeftijd van mijn dochters had, en op een ‘normale school’ zat, waren plaatsen uit de atlas slechts abstracte namen die ik vrij vlot weer vergat.
Door onze eigen culturele interesse en ook door de academische achtergrond van mijn man, die kunsthistoricus is, hebben onze dochters wereldwijd ontzettend veel musea bezocht en we verzinnen regelmatig een ‘quiz’ om hun opgebouwde kennis van kunst, architectuur en geschiedenis te testen. We genieten dan van de intellectuele bagage die ze inmiddels spelenderwijs zijn gaan bezitten.
Ik wil niet zeggen dat ieder gezin mijn hierboven beschreven didactische aanpak zou moeten overnemen. Mijn verhaal is veel meer bedoeld om families met kinderen die twijfelen over het gaan maken van een bijzondere ‘levensreis’ (bijvoorbeeld naar Mexico) te inspireren. Mijns inziens heb je in het leven talloze mogelijkheden om dingen anders te doen dan de gevestigde orde je dicteert maar die in de praktijk toch erg goed kunnen uitpakken.
Het valt me dan toch regelmatig op dat veel mensen zo geconditioneerd zijn dat dit idee, waarschijnlijk geheel onbewust, van een afwijkende manier van lesgeven toch tot weerzin en onwilligheid lijdt. Maar als je eenmaal de denkwijze van deze alternatieve manier van leren op je hebt laten inwerken dan leidt dit wellicht bij sommige mensen tot een persoonlijke paradigmaverschuiving.
Echter terwijl ik dit verhaal schrijf om eventuele barrières weg te nemen voor mensen met kinderen die serieus plannen hebben om alle misère in Nederland of België achter zich te laten en om vervolgens naar het zonnige Mexico te komen, word ik steeds filosofischer. Ik denk dat de bestaande kennis die wij in ons leven hebben opgebouwd ons vaak geen oplossing geeft voor hoe je bepaalde actuele levensvraagstukken moet aanpakken. Je zou je bijna afvragen wat je hebt aan een traditioneel Havo of VWO-diploma in de huidige veranderende tijd? Verschillende vraagstukken die momenteel in Nederland of België spelen zijn niet één, twee, drie op te lossen met de (gedateerde) kennis die we vele jaren geleden op school hebben geleerd. Deze roerige tijd vraagt veel meer om het maken van de juiste keuze, het doet een beroep op je vindingrijkheid en het verlangt van je dat je gebruik maakt van je opgebouwde (levens)wijsheid. Dit herinnert mij aan het citaat van de 19de eeuwse filosoof Arthur Schopenhauer die ooit zei “Kennis is nog geen wijsheid” en dat is wellicht een mooie afsluiting van mijn blog van deze week, die hopelijk een beetje tot nadenken aanzet als het gaat over onderwijs en het opbouwen van kennis en ervaring.
Meerdere types onderwijs
Regelmatig krijg ik opmerkingen over het sociale aspect van onze educatieve aanpak. Het meest voorkomende commentaar dat ik krijg is het feit dat ze geen vaste klasgenootjes hebben. Echter hier breng ik dan tegen in dat mijn dochters daarentegen zo ontiegelijk veel andere kinderen op de wereld ontmoeten en dat heeft hen enorm sociaalvaardig gemaakt. Ze zijn erg goed in het leggen van nieuwe contacten en hebben inmiddels wereldwijd blijvende vriendschappen opgebouwd met veel leeftijdsgenoten.
Mocht dit bovenstaande verhaal voor de lezers met kinderen, die plannen hebben om naar Mexico te komen, toch (nu nog) iets te ver gaan, dan kan ik hen geruststellen dat er in Mexico talloze scholen van allerlei pluimages zijn. Mexico kent scholen met een religieuze grondslag (onder andere katholieke, protestante en joodse scholen) maar er zijn natuurlijk ook openbare scholen, en daarnaast kan je ook kiezen uit onder meer het Montesori-onderwijs, Daltonscholen en ook de Vrije Scholen (de laatst genoemde zijn in Mexico bekend onder de naam ‘Waldorfschool’), die in Mexico ruim vertegenwoordigd zijn.
Nos vemos en Mexico!
Saludos, Barbara
Dit blog werd eerder gepubliceerd in de nieuwsbrief 'Post uit Mexico'.
